βολή

Το σύνολο των αναγκαίων υπολογισμών και χειρισμών για να εκτελεστεί η σκόπευση και η εκπυρσοκρότηση των πυροβόλων όπλων, έτσι ώστε τα βλήματα να πετύχουν τον στόχο. Ανάλογα με τη θέση του όπλου και του στόχου έχουμε διάφορα είδη β. (π.χ. β. επιφανείας, αντιαεροπορική κλπ.). Το γενικό πρόβλημα της β. συνίσταται στον καθορισμό της κατάλληλης τροχιάς για να προσβληθεί επιτυχώς ένας στόχος. Τα χαρακτηριστικά στοιχεία κάθε β. περιλαμβάνονται στους πίνακες β. Αυτοί συντάσσονται για τους διάφορους τύπους βλημάτων και γομώσεων, που χρησιμοποιούνται από πυροβόλα, όλμους κλπ. και για ιδανικές μετεωρολογικές συνθήκες, ενώ για τα φορητά όπλα δεν χρησιμοποιούνται πίνακες β. Οι πίνακες, σε συνάρτηση με την απόσταση του στόχου και τη θέση του όπλου, δίνουν τα διάφορα στοιχεία (γωνία β., φυσική εκτροπή, διάρκεια τροχιάς, γέμισμα) που χαρακτηρίζουν κάθε τροχιά. Τελικά, πρέπει να δώσουμε στο όπλο την κατάλληλη κλίση (γωνία β.) και να μετατοπίσουμε τον σωλήνα κατά διεύθυνση τέτοια ώστε να έχουν μεταφερθεί σε αυτό τα στοιχεία των πινάκων β. που αναφέρονται στην επιθυμητή τροχιά, την οποία βέβαια θα πετύχουμε αν χρησιμοποιήσουμε και το κατάλληλο γέμισμα. Έστω και αν τα προηγούμενα στοιχεία αναφέρονται στις σχετικές θέσεις του όπλου και του στόχου, τα οποία θεωρούνται ακίνητα, και εκτιμώνται κατάλληλα για τις μετεωρολογικές συνθήκες της στιγμής (πυκνότητα αέρα, διεύθυνση και ταχύτητα ανέμου), δεν είναι δυνατόν να πετύχουν τον στόχο όλες οι διαδοχικές β. εξαιτίας τυχαίων παραγόντων, που δεν μπορούν να υπολογιστούν από πριν, όπως π.χ. μικρές διαφορές στο βάρος των γομώσεων εκτόξευσης και των βλημάτων του ίδιου τύπου. Έτσι, αν ρίξουμε πολλές β. με ίδια στοιχεία β., θα λάβουμε τροχιές ελαφρώς διαφορετικές, που το σύνολό τους σχηματίζει τον λεγόμενο κώνο διασποράς. Οι τομές αυτής της δέσμης με ένα επίπεδο λέγονται εικόνες συγκέντρωσης β. Συνήθως έχουμε την οριζόντια εικόνα συγκέντρωσης β. και την κατακόρυφη, οι οποίες λαμβάνονται αντίστοιχα αν θεωρήσουμε ότι ο κώνος τέμνεται στο σημείο του στόχου από ένα οριζόντιο επίπεδο και ένα κατακόρυφο, κάθετο προς το επίπεδο β. Η πρώτη εικόνα συγκέντρωσης έχει σχήμα που πλησιάζει πολύ προς το ελλειπτικό με τον μεγάλο άξονα στη διεύθυνση της β., ενώ η δεύτερη εικόνα δεν είναι πολύ επιμήκης. Αν το κέντρο της εικόνας συγκέντρωσης (κέντρο διασποράς), το οποίο βρίσκουμε αν ρίξουμε ταυτόχρονα πολλά βλήματα, δηλαδή μια ομοβροντία, ή αν ρίξουμε διαδοχικά βλήματα από το ίδιο πυροβόλο, συμπίπτει με τον στόχο, η β. ονομάζεται κεντρωμένη. Αν αυτό δεν συμβαίνει, πρέπει να διορθώσουμε τη β., είτε κατά διεύθυνση είτε κατά ύψος. Η διόρθωση της β. γίνεται με διάφορες μεθόδους, με συνηθέστερη τη μέθοδο του δίκρανου, κατά την οποία ο στόχος παρεμβάλλεται μεταξύ μακρινών και κοντινών β., ώστε με διαδοχικές διορθώσεις να πετύχουμε την πτώση του βλήματος στο κέντρο του στόχου. Έτσι προσδιορίζουμε την ακριβή τροχιά και αρχίζει η δραστική β., η οποία εκτελείται με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό από τη β. επισήμανσης και έχει σκοπό την καταστροφή του στόχου. Στο πυροβολικό ξηράς, πριν από τη βλητική προετοιμασία της β. γίνεται η τοπογραφική προετοιμασία. Χρησιμοποιώντας έναν χάρτη σε μεγάλη κλίμακα και οπτικά όργανα, προσδιορίζουμε τις σχετικές θέσεις των πυροβόλων, του στόχου, των απατηλών στόχων κλπ. και παίρνουμε τα στοιχεία, τα οποία, με την επιτυχή βοήθεια των πινάκων β., θα επιτρέψουν την εκτέλεση της σκόπευσης των όπλων. Από τακτικής πλευράς, η β. μπορεί να είναι παρενόχλησης, κάλυψης (υποστήριξης φίλιων επιθέσεων), άμυνας (απομακρυσμένη, κοντινή, ανάσχεσης), καταστροφής, εξουδετέρωσης, επισήμανσης κ.ά. σε ό,τι βέβαια αφορά β. πυροβολικού και όλμων, με διάκριση αντιαρματικής ή αντιαεροπορικής β. των αντίστοιχων πυροβόλων. Η β. του ναυτικού πυροβολικού, εκτός από τις σημαντικές δυσχέρειες σκόπευσης που εμφανίζονται όταν η θάλασσα είναι ταραγμένη, παρουσιάζει ιδιαίτερες περιπλοκές που οφείλονται στη σχετική κίνηση των αντίπαλων μονάδων. Πρέπει λοιπόν να προσδιορίζονται συνεχώς, με κατάλληλα μηχανήματα, η πορεία και η ταχύτητα του στόχου, για να είναι δυνατόν να προβλεφθεί η θέση του κατά τη στιγμή που θα βληθεί. Έτσι, τα στοιχεία που θα δοθούν στα πυροβόλα πρέπει να αναφέρουν όχι μόνο τις μετεωρολογικές συνθήκες που ισχύουν τη στιγμή της β. αλλά ιδιαίτερα και την κίνηση της μονάδας που βάλλει καθώς και την υπολογισμένη μετακίνηση του στόχου κατά τη διάρκεια της τροχιάς του βλήματος. Ένα άλλο χαρακτηριστικό μειονέκτημα της κατά θάλασσα β. έγκειται στη δυσχέρεια να υπολογιστούν με ακρίβεια τα αποτελέσματα των βλημάτων επί του στόχου στις μεγάλες αποστάσεις. Με τη χρήση του ραντάρ, με το οποίο είναι δυνατόν να λαμβάνουμε συνεχώς τη θέση και την απόσταση του στόχου ακόμα και σε συνθήκες κακής ορατότητας, και με τις τεχνολογικές τελειοποιήσεις που έγιναν κατά την πραγματοποίηση των κέντρων β. και κατά τη ρύθμιση της σκόπευσης των πυροβόλων, μειώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες η δυσχέρεια αυτή, η οποία περιόριζε αρκετά την αποδοτικότητα της κατά θάλασσα β. σε μεγάλες αποστάσεις. Από τις τεχνικές αυτές προόδους επωφελήθηκε και η αντιαεροπορική β., είτε από το έδαφος είτε από πλοία. Παρά τη χρήση των πυροσωλήνων προσέγγισης, η μεγάλη ταχύτητα του στόχου και η κίνησή του σε έναν χώρο τριών διαστάσεων αποτελούν ακόμα πολύ σημαντικές δυσχέρειες. Όπως είναι φανερό, για την αντιαεροπορική β., όπως και στη β. του ναυτικού πυροβολικού, απαιτούνται πυροβόλα ικανά να δίνουν στα βλήματα μεγάλες αρχικές ταχύτητες και να πραγματοποιούν ρυθμό β. ιδιαίτερα ταχύ. Το ίδιο συμβαίνει και με την αντιαρματική β., γι’ αυτό η μορφή της τροχιάς των αντίστοιχων πυροβόλων είναι ευθυτενής (μικρές γωνίες β., μεγάλα γεμίσματα, μεγάλη αρχική ταχύτητα, μεγαλύτερη ακρίβεια) όπως και των φορητών όπλων, ενώ τα πυροβόλα, τα οβιδοβόλα και οι όλμοι του στρατού ξηράς χαρακτηρίζονται ως όπλα καμπύλης τροχιάς (γωνία πτώσης άνω των 30°). Στιγμιότυπο ενός αγώνα βόλεϊ, όπου ένας παίκτης προσπαθεί να "καρφώσει", ενώ οι αντίπαλοι κάνουν "τείχος". ΒΟΛΗ

* * *

(I)

η (AM βολή)

1. εκσφενδόνιση, εκτόξευση, ρίξιμο

2. το ρίξιμο των κύβων, η ζαριά

3. το βέλος ή το βλήμα

νεοελλ.

1. ο πυροβολισμός και ο ήχος του

2. η τροχιά του βλήματος

3. η οδοντοφυΐα

μσν.

βολαί, αἱ

οι πόνοι του τοκετού

αρχ.

φρ.

1. «βολή....» ή «βολαὶ ὀφθαλμῶν» — γρήγορες ματιές

2. «βολαὶ ἡλίου» — οι ακτίνες του ήλιου

3. «πρὸς μέσας βολάς» — κατά το μεσημέρι

4. «βολὴ χιόνος» — ο χιονιάς.

[ΕΤΥΜΟΛ. < (θ.) βολ- (βλ. βάλλω)].

————————

(II)

η

ευχέρεια, άνεση, ευκολία («κοιτάει μόνο τη βολή του»).

[ΕΤΥΜΟΛ. < βολεύω.].